Bez zaangażowania największych firm, które ograniczają własny ślad węglowy, będzie trudno o transformację energetyczną. Jak wynika z danych Europejskiego Banku Inwestycyjnego, w ubiegłym roku 61 proc. przedsiębiorstw z UE zainwestowało w walkę ze zmianą klimatu. Choć z tymi inwestycjami wiążą się zwykle ogromne koszty, część firm traktuje je jako szansę na podniesienie swojej konkurencyjności. Wśródb znaczących korzyści podnoszą też kwestię zmniejszania zależności od dostaw surowców energetycznych z innych krajów.
– Sytuacja geopolityczna spowodowała, że Polska, podobnie jak wiele innych europejskich krajów, zrozumiała, że nie można polegać na gazie z zagranicy. Dlatego w naszych pięciu fabrykach w Polsce inwestujemy w ograniczenie zużycia energii i przechodzenie na źródła energii odnawialnej, jak kotły na biomasę, ale mamy także podpisane długoterminowe umowy dotyczące zakupu energii słonecznej. Chodzi o to, aby cała energia, z jakiej korzystamy, pochodziła z ekologicznych źródeł, ale też aby zużywać jej jak najmniej. Mam nadzieję, że inne firmy również pójdą tą drogą w Polsce, bo myślę, że to najlepsza strategia. W efekcie otrzymujemy dostęp do energii w przystępnych cenach, ale też zyskujemy bezpieczeństwo energetyczne, bo nie jesteśmy w tym aspekcie zależni od innych – podkreśla w rozmowie z agencją Newseria Lars Petersson, prezes zarządu Grupy VELUX.
Badanie BNP Paribas „Koniunktura finansowania zrównoważonych zmian biznesu w Polsce” wskazuje, że zrównażony rozwój nie jest modą. Jest już bardzo konkretnym obszarem decyzji, inwestycji i ścieżką rozwoju, którą podąża obecnie ponad 32 proc. firm. Około 60–70 proc. firm do zmian się dopiero szykuje, ale większość z nich ma stosunkowo dużą świadomość dotyczącą konieczności wdrożenia zmian. Dla 71 proc. firm to właśnie zielona transformacja będzie celem w ciągu kilku najbliższych lat.
– Firmy mają bardzo dużą rolę w zielonej transformacji, w zaspokajaniu naszych potrzeb w trochę inny sposób, to znaczy, że konsumujemy coś innego, produkujemy to w inny sposób, wykorzystujemy inaczej zasoby – mówi Sonia Buchholtz z Forum Energii. – Firmy są producentami, innowatorami, konsumentami zasobów. Mogą wytwarzać presję na swoich poddostawcach, żeby utrzymały pewien standard, ale też tworzą rynek i zachęcają konsumentów, żeby podejmowali inne decyzje niż dotąd.
Europejski Bank Inwestycyjny podaje, że w 2024 roku 61 proc. firm w UE zainwestowało w walkę ze zmianami klimatu, w porównaniu do 56 proc. w 2023 roku i 53 proc. w 2022 roku. Zielona transformacja wymusza zmiany, ale także stwarza możliwości. Co czwarta firma (27 proc.) postrzega przejście na gospodarkę niskoemisyjną jako szansę w najbliższych pięciu latach.
– W Polsce firmy angażują się w proces zielonej transformacji, natomiast oczywiście nie wszystkie. Ta zielona transformacja na ogół wiąże się z inwestycjami, a inwestycje w polskiej gospodarce nie są równo rozłożone. Częściej występują w dużych firmach, które eksportują, z kapitałem zagranicznym, giełdowe, wszystkie te, które mają bodźce do tego, żeby decydować się na bardziej zieloną produkcję i dostarczanie usług albo przez swoich dostawców kapitału, albo przez inwestorów, albo przez konsumentów – wyjaśnia ekspertka Forum Energii.
Sektor budowlany, obok energetyki i przemysłu, jest jednym z najbardziej emisyjnych obszarów europejskiej gospodarki.
– Branża budowlana ma do odegrania ogromną rolę, bo można powiedzieć, że niestety poniekąd sama częściowo generuje ten problem. Sektor ten odpowiada za 38 proc. śladu węglowego i 40 proc. zużycia energii. Ale mamy również rozwiązania, których wdrożenie ograniczy impakt branży w tym obszarze. Dostępne są technologie, które pozwalają radykalnie obniżyć zużycie energii w budynkach – podkreśla Lars Petersson.
W 2024 roku Grupa VELUX zmniejszyła emisje z własnych działań o 11 proc., co stanowi łączny spadek o 60 proc. w porównaniu z 2020 rokiem. Tym samym firma wykonała kolejny krok do osiągnięcia zakładanego celu redukcji emisji operacyjnych niemal do zera do 2030 roku. Firma zawarła długoterminową umowę z ArcelorMittal na dziesięcioletnie dostawy stali o obniżonej emisji CO2. Będzie ona stosowana w zawiasach okien dachowych i wspornikach montażowych. W ramach umowy ArcelorMittal będzie dostarczał stal z materiałów pochodzących z recyklingu i produkowaną z wykorzystaniem energii odnawialnej.
– Dzięki temu nie tylko kreujemy rynek dla tego typu produktów, ale również zwiększamy świadomość społeczeństwa, świadomość klientów i wspólnie jesteśmy w stanie, razem z firmą VELUX, pracować nad obniżeniem globalnej emisji CO2 – mówi Tomasz Plaskura, członek zarządu ArcelorMittal Poland. – Dekarbonizacja to oczywiście ogromne wyzwanie i ogromny koszt. Dzisiaj ponosimy koszty nie tylko związane z inwestycjami w dekarbonizację, ale również z zakupem emisji CO2 w ramach systemu ETS. Jest to system europejski, podczas gdy my mierzymy się w branży stalowej z wyzwaniami globalnymi. Wszyscy, którzy produkują poza Europą, nie ponoszą tych kosztów, w związku z czym widzimy ogromny wzrost importu, który zalewa cały nasz rejon. Import do Polski dochodzi w naszej branży do 80 proc. zużycia jawnego.
Jak podkreśla, inwestycje w dekarbonizację są jednak niezbędne. Firma ArcelorMittal w ciągu 20 lat zainwestowała ok. 11 mld zł w unowocześnienie przemysłu hutniczego. Dzięki temu emisje CO2 spadły o 42 proc., a efektywność energetyczna wzrosła o 40 proc. To znacząco podniosło konkurencyjność sektora.
– Musimy o tych inwestycjach rozmawiać w aspekcie konkurencyjności. Europa może być konkurencyjna, ale do tego potrzebujemy systemowego wsparcia. Jako branża energochłonna musimy pamiętać o kwestiach cen energii. Dzisiaj Unia Europejska ma jedne z
