Polska przedsiębiorczość: Przemiany i nowe spojrzenie na przedsiębiorczość
64 proc. Polaków uważa się za osoby przedsiębiorcze, a 78 proc. sądzi, że ludzie w naszym kraju są przedsiębiorczy – wynika z badania przeprowadzonego na zlecenie ING Banku Śląskiego. Na przestrzeni 30 lat postrzeganie przedsiębiorcy znacząco się zmieniło – od prywaciarza w latach 80. do startupowca i innowatora obecnie. Przedsiębiorczość dla dużej grupy badanych oznacza pracowitość i zaradność, jednak – co ciekawe – każde pokolenie ma inne skojarzenia z pojęciem „przedsiębiorca”.
– Polacy uważają się za osoby przedsiębiorcze. 64 proc. powiedziało, że czuje się przedsiębiorczy, mimo że tylko 20 proc. badanych ma swoje przedsiębiorstwo, a 25 proc. chciałoby założyć swoją firmę, więc my czujemy, że chcemy być przedsiębiorczy, zwłaszcza że w ogólnym poczuciu daje to niezależność – mówi agencji Newseria Jacek Wasilewski, profesor UW, kulturoznawca i medioznawca.
Z badania ilościowego wynika, że jeszcze lepiej Polacy oceniają przedsiębiorczość całego narodu – zdaniem 78 proc. badanych jesteśmy społeczeństwem przedsiębiorczym. Cechy, które są z tym kojarzone najmocniej, to: pracowitość (33 proc.), zaradność (32 proc.), umiejętność podejmowania ryzyka (25 proc.), pomysłowość (25 proc.), strategiczne myślenie (21 proc.) oraz ambicja (20 proc.). Osoby zakładające własne firmy kierują się w życiu podobnymi wartościami, co reszta badanych, ale nieco częściej wskazują niezależność jako ważną dla siebie wartość, z kolei osoby planujące założenie firmy częściej wskazują na rozwój i marzenia.
To, co jednak wyraźnie wyróżnia przedsiębiorców, to częstsza obecność w kręgu ich bliskich osób, które już prowadzą własne firmy. To może być czynnik, który ośmiela kolejnych przedsiębiorców i wpływa na decyzję o założeniu firmy. Przykładowo 57 proc. osób, które deklarują, że nie zamierzają założyć firmy, nie ma wśród swoich bliskich przedsiębiorców.
– Jakie są główne typy przedsiębiorczości? Jedną czwartą stanowią rodzinni przedsiębiorcy, a drugą ćwiartkę – przedsiębiorcy niezależni. Czyli z jednej strony my chcemy coś robić z rodziną, bo Polacy są bardzo rodzinni i organizujemy się w rodzinie, a z drugiej strony bardzo chcemy być niezależni, bo ta zależność nam po prostu przeszkadza i chcemy coś robić po swojemu – mówi Jacek Wasilewski, prof. UW.
Wśród wyróżnionych typów są także innowatorzy (11,4 proc.), wizjonerzy (10,2 proc.), rzecznicy (5,5 proc.), gracze (5,3 proc.) i menedżerowie wzrostu. – Wizjonerzy i innowatorzy chcą zmieniać świat, mają jakiś bardzo ciekawy pomysł, który chcą rozwijać. Kolejne dwa typy to są rzecznicy lepszego świata, ludzie, którzy są przedsiębiorczy, bo chcą robić coś dobrego w świecie, oraz gracze, czyli ci, którzy podejmują duże ryzyko, którzy są w stanie dużo przegrać, ale też liczą, że dużo wygrają – wymienia medioznawca.
– Polacy to jest bardzo przedsiębiorczy naród. Jeśli sięgniemy do początku lat 90., to cała transformacja, która odbyła się w Polsce, rozpoczęła się właśnie od przedsiębiorców. Więc my ten gen przedsiębiorczości w sobie mamy, lubimy marzyć, lubimy realizować nasze pomysły, a w konsekwencji tworzyć świetne biznesy. Więc mamy to w sobie i teraz twórzmy takie warunki w Polsce, żeby mały, średni i duży biznes mógł się tutaj dobrze rozwijać – mówi Marcin Kościński, wiceprezes odpowiedzialny za Pion Klientów Biznesowych w ING Banku Śląskim.
Badanie zlecone przez ING Bank Śląski dotyczyło także tego, jak rozumiemy przedsiębiorczość. Obecnie postrzegamy ją jako podejmowanie nowatorskich działań – wprowadzanie nowych rozwiązań i tworzenie nowej rzeczywistości, co wiąże się bardziej ze sprawczością niż dostosowywaniem się do zastanych realiów.
– Mimo że dopiero 30 lat praktykujemy przedsiębiorczość w pełni tego słowa znaczeniu, to przemiany są bardzo duże, ponieważ w końcówce lat 80. mieliśmy do czynienia z tzw. prywaciarzami. W dużej mierze to było takie działanie, które uzupełniało rynek, i to były postacie, które były ambiwalentne, trochę ich podziwialiśmy, a trochę im zazdrościliśmy, a trochę były one dla nas szemrane – tłumaczy Jacek Wasilewski.
Stopniowo jednak postrzeganie przedsiębiorczości się zmieniało i bardziej wiązało się z takimi cechami jak wytrwałość i pracowitość, które przyczyniały się do rozwoju firm. W kolejnym etapie nastąpiła profesjonalizacja. Na skutek napływu zewnętrznego kapitału pojawiła się korporacyjna przedsiębiorczość, gdzie kluczowe były biznesplan i procedury, a przedsiębiorcy wprowadzali nowe technologie i sposoby zarządzania na wzór zachodnich firm.
Postrzeganie przedsiębiorców różni się w zależności od pokolenia, z którego pochodzi osoba, którą pytamy. Generacja X postrzega przedsiębiorczość przez pryzmat ciężkiej pracy i wytrwałości, z kolei milenialsi – jako umiejętność odnalezienia się w nowej rzeczywistości i zobaczenia swojej szansy w zmianach.
– Dzisiaj dla pokolenia Z przedsiębiorczość jest związana z trochę innymi cechami. Po pierwsze, bardzo silnie z innowacją, ale także z takimi rzeczami jak dobrostan dookoła nas, płaskie struktury zarządzania, wspólne robienie czegoś, czyli można powiedzieć, że ona jest czymś, co ma wywierać pozytywny wpływ na nas wszystkich – wyjaśnia profesor UW. – Przedsiębiorca przyszłości, którego widzą nasi badani, to jest ten, który docenia pracowników, dba o nich, dostrzega ich potrzeby.
Na pytanie o pięć najpopularniejszych charakterystyk przedsiębiorcy badani odpowiadali: umie tak działać, żeby przyniosło mu to zysk finansowy (31 proc.), twórczy człowiek, który ma inicjatywę i realizuje własne pomysły (28 proc.), potrafi zadbać o swoje interesy i cele (27 proc.), charakteryzuje go ciężka praca, wytrwałość (22 proc.), pracuje na własnych warunkach (21 proc.). Najmniej osób (9 proc.) wskazało odpowiedź: jest cwaniakiem, umie kombinować.
– Polscy przedsiębiorcy potrzebują obecnie wielu rzeczy, ale gdybym miał wymienić trzy najważniejsze, to byłoby po pierwsze docenienie roli, którą odgrywają w polskiej gospodarce, czyli ciężkiej pracy, którą wykonują mali, średni i duzi przedsiębiorcy każdego dnia. Drugi element to byłby optymizm, wiara w to, że wyłania się nowa, dobra, optymistyczna perspektywa co do prowadzenia biznesu w Polsce i Europie. Z tego biorą się emocje, a dobry biznes zawsze rozpoczyna się od emocji, jeśli firmy mają inwestować, to
